
Αν ποτέ βρεθείς στην Πεντέλη και ψάχνεις κάτι πραγματικά ενδιαφέρον να δεις, ο Πύργος Δουκίσσης Πλακεντίας είναι ένας τόπος που δεν πρέπει να χάσεις.
Αυτό το επιβλητικό κτίριο δεν είναι απλώς ένα κομμάτι αρχιτεκτονικής ομορφιάς, είναι γεμάτο ιστορίες, μυστήριο και τη συναρπαστική ζωή μιας γυναίκας που άφησε το στίγμα της στην Ελλάδα του 19ου αιώνα.
Γνωστό και ως «Καστέλο της Ροδοδάφνης» αποτελεί ένα από τα 2 επιβλητικά μέγαρα που ανέγειρε η Δούκισσα κατά τη διάρκεια της ζωής της.
Η Ιστορία της Δούκισσας Πλακεντίας
Πριν μιλήσουμε για το ίδιο το Μέγαρο, ας γνωρίσουμε τη γυναίκα πίσω από αυτό. Η Σοφία ντε Μαρμπουά-Λεμπρέν, γνωστή ως Δούκισσα της Πλακεντίας, γεννήθηκε στις 2 Απριλίου το 1785, στη Φιλαδέλφεια των ΗΠΑ. Ήταν κόρη του Γάλλου διπλωμάτη Φρανσουά Μπαρμπέ-Μαρμπουά και της αμερικανίδας Ελίζαμπεθ Μουρ. Παντρεύτηκε στο Παρίσι τον Κάρολο Λεμπρέν και όταν λίγο αργότερα ο πεθερός της έγινε υπουργός οικονομικών, τους δόθηκε το δουκάτο της ιταλικής πόλης Πιατσέντσα στη Βόρεια Ιταλία. Χώρισε με τον άντρα της και άρχισε να ταξιδεύει στον κόσμο με την κόρη της Ελίζα.

Σε ένα ταξίδι της στην Ρώμη γνώρισε τον Ιωάννη Καποδίστρια, αντιπρόεδρο της επαναστατικής ελληνικής κυβέρνησης. Από τότε η Σοφία Λεμπρέν αλληλογραφούσε με τον Ιωάννη Καποδίστρια και αποφάσισε να επισκεφθεί τη χώρα μας μαζί με την κόρη της, παρασυρμένη και από ένα κύμα φιλελληνισμού που υπήρχε στο Παρίσι εκείνη την εποχή.
Ήρθε στην Ελλάδα λίγο μετά την Ελληνική Επανάσταση, με πάθος να βοηθήσει τη χώρα που ξαναγεννιόταν. Έδωσε χρήματα για τη δημοτική εκπαίδευση και ανέλαβε προσωπικά τα έξοδα ανατροφής 12 θυγατέρων Ελλήνων αγωνιστών. Έμεινε αρχικά στο Ναύπλιο, στην Αίγινα και στην Αθήνα, στην οποία αγόρασε μεγάλη ακίνητη περιουσία.
Η ζωή της Δούκισσας όμως μπορούμε να πούμε πως σημαδεύτηκε από τον θάνατο της κόρης της Ελίζα, από κάποια αρρώστια, σε ένα ταξίδι τους στη Βηρυτό. Ένα γεγονός το οποίο άφησε τη Δούκισσα σε βαθύ πένθος για την υπόλοιπη ζωή της. Λέγεται ότι ο πόνος της ήταν τόσο μεγάλος που αφιέρωσε το υπόλοιπο της ζωής της σε σκοτεινούς και μυστηριώδεις «δρόμους», συμπεριλαμβανομένης της εμμονής της με τη μνήμη της κόρης της.
Την ταρίχευσε και την τοποθέτησε στο υπόγειο μιας κατοικίας της στην οδό Πειραιώς. Σε βιβλίο του για τη Δούκισσα της Πλακεντίας, ο Ι.Μ. Δραγούμης έγραφε: «Και τοποθετήσασα αυτήν εντός θαλάμου του οίκου της, επαραμυθείτο ορώσα αυτήν η τάλαινα μήτηρ…» Λένε πως είχε δίπλα της συνέχεια αναμμένη μια λαμπάδα που δεν έσβηνε ποτέ. Μέχρι την τραγική πυρκαγιά, η οποία το 1847 κατέκαψε το ξύλινο σπίτι μαζί με την σαρκοφάγο και το ταριχευμένο σώμα της κόρης της.

Αυτή η αίσθηση του τραγικού και του μοναχικού ενσωματώθηκε και στο Μέγαρο που έχτισε στην Πεντέλη, το οποίο αποτέλεσε το καταφύγιό της αλλά και τον τάφο τόσο της κόρης της, όσο και της ίδιας. Η Δούκισσα της Πλακεντίας απεβίωσε το 1854 σε ηλικία 64 ετών.
Το Αρχιτεκτονικό Αριστούργημα
Η Δούκισσα αγόρασε στις 27 Μαρτίου 1840 τον ορεινό τόπο, γνωστό ως Κουφό ή Σκαπέτο στη Πεντέλη, αποτελούμενο από 1.738 στρέμματα, από τα οποία οκτώ μόνο ήταν καλλιεργημένα με 126 ελαιόδεντρα. Το αντίτιμο ήταν περίπου 7.500 δραχμές! Εκεί αποφάσισε να κτίσει δύο κτίρια: το μεγαλοπρεπές Καστέλο της Ροδοδάφνης και ένα άλλο μικρό εξοχικό σπίτι, το οποίο η Δούκισσα ονόμαζε Maisonnette. Η γαλλίδα αριστοκράτισσα δεν κατοίκησε ποτέ στο μαρμάρινο ανάκτορο της Ροδοδάφνης, αλλά διέμενε στη Maisonnette.
Το Μέγαρο Δουκίσσης Πλακεντίας, ξεκίνησε να χτίζεται το 1840 σαν θερινή εξοχική κατοικία και είναι ένα εξαιρετικό δείγμα νεογοτθικής αρχιτεκτονικής. Αρχικά, ως αρχιτέκτονας θεωρήθηκε ο Σταμάτης Κλεάνθης αλλά νεότερες αρχαιολογικές έρευνες κάνουν λόγο για σχέδια του γάλλου αρχιτέκτονα André Couchaud.

Το Καστέλο της Ροδοδάφνης δεν είναι κάτι που βλέπεις συχνά στην Ελλάδα. Οι γωνίες του, οι καμάρες του και οι ψηλοί του πύργοι θυμίζουν περισσότερο μεσαιωνικά κάστρα της Ευρώπης, παρά τυπικά ελληνικά αρχοντικά της εποχής. Συγκεκριμένα παρουσιάζουν μεγάλη συγγένεια με γοτθικά, μη εκκλησιαστικά κτίρια της Ιταλίας, συνδυάζοντας τον γοτθικό ρυθμό με την κλασικιστική αρμονία. Η αρχιτεκτονική του μεγάρου, εκτός από τη γοτθική του αισθητική, φέρει και τη σφραγίδα του ελληνικού ρομαντισμού. Οι λεπτομέρειες του κτιρίου μαρτυρούν το γούστο και την κομψότητα της Δούκισσας, που είχε έντονες καλλιτεχνικές ανησυχίες και προτιμήσεις. Στο κτίριο χρησιμοποιήθηκε φυσικά πολυτελές, λευκό, Πεντελικό μάρμαρο.
Το Καστέλο δεν ολοκληρώθηκε αφού δεν τοποθετήθηκαν παράθυρα και στέγη. Όπως αναφέραμε παραπάνω, η φωτιά που έκαψε το σπίτι με την σαρκοφάγο της κόρης της το 1847, στιγμάτισε την Δούκισσα, η οποία δεν ασχολήθηκε ξανά με το χτίσιμο του Μεγάρου.
Το κτίριο παρέμεινε ερειπωμένο για σχεδόν έναν αιώνα μέχρι που αναστηλώθηκε με χρήματα του Ελληνικού Δημοσίου και δόθηκε το 1961 στον Βασιλιά Κωνσταντίνο Β, ώς εξοχική κατοικία.

Το Μέγαρο είναι χτισμένο στους πρόποδες της Πεντέλης, μια περιοχή που τότε προσέφερε ηρεμία και απομόνωση, στοιχεία που η Δούκισσα πιθανότατα αναζητούσε μετά τις προσωπικές της τραγωδίες.
Σήμερα το Μέγαρο ανήκει στον Δήμο Πεντέλης και έχει αναδειχθεί σε πολιτιστικό κέντρο. Φιλοξενεί βιβλιοθήκη και εκδηλώσεις ως 1.000 ατόμων, δίνοντας στους επισκέπτες τη δυνατότητα να απολαύσουν τόσο την ομορφιά του χώρου όσο και το περιεχόμενο των εκδηλώσεων. Πρόσφατα, ο Δήμος Πεντέλης εκμίσθωσε το Μέγαρο Ροδοδάφνη για τα επόμενα 20 χρόνια, με αντίτιμο μόλις 1.000 ευρώ τον μήνα, για να χρησιμοποιηθεί ως κέντρο Πολιτιστικών και Πνευματικών Δράσεων του Δήμου.

Το Μυστήριο που Κρύβει το Μέγαρο
Δεν είναι μόνο η αρχιτεκτονική και η ιστορία που κάνουν τον Πύργο της Δούκισσας Πλακεντίας τόσο ελκυστικό. Η ίδια η ζωή της Δούκισσας και τα γεγονότα που την περιβάλλουν έχουν δημιουργήσει μια ατμόσφαιρα μυστηρίου. Κάποιοι λένε ότι η αίσθηση της τραγικής μοίρας της Δούκισσας είναι κάτι που αισθάνεσαι όταν περπατάς στους χώρους του.
Επισκέψου το Μέγαρο
Αν δεν το έχεις ήδη κάνει, αξίζει να επισκεφτείς το Μέγαρο Δουκίσσης Πλακεντίας. Δεν είναι απλώς ένα όμορφο κτίριο, αλλά ένας τόπος γεμάτος ιστορία, μνήμες και τέχνη. Θα σε γοητεύσει η μοναδική αρχιτεκτονική του, θα σε παρασύρουν οι ιστορίες της Δούκισσας και θα απολαύσεις την ηρεμία που εκπέμπει το περιβάλλον του. Πρόκειται για έναν χώρο που, παρά την τραγικότητα που τον περιβάλλει, συνεχίζει να ζει και να προσφέρει στην τέχνη και τον πολιτισμό.
Στο Μέγαρο Δουκίσσης Πλακεντίας στην Πεντέλη, η ιστορία, η τέχνη και το μυστήριο συναντιούνται με έναν τρόπο που σπάνια συναντάς.
athina-voreia.gr