Η πρόσφατη πυρκαγιά που κατέκαψε τη Βορειοανατολική Αττική αποκάλυψε για άλλη μια φορά την ολιγωρία του κρατικού μηχανισμού, βλέποντας μια φωτιά να ξεκινάει από τον Βαρνάβα και να καταλήγει να καίει μια γυναίκα στο Πάτημα Χαλανδρίου.
Γράφει ο Διονύσης Ρόκος
Το άλλο κομμάτι που ανέδειξε για ακόμη μια φορά, είναι η δουλειά που κάνουν οι εθελοντές δασοπυροσβέστες. Αυτοί οι ήρωες που με αυτοθυσία πέφτουν κάθε φορά στην πρώτη γραμμή της μάχης με κίνδυνο της ζωής τους. Σε μια χώρα που καίγεται κάθε χρόνο, που οι πυροσβέστες φωνάζουν για 3.500 κενές οργανικές θέσεις, που οι διαθέσιμοι πυροσβέστες εξαντλούνται το καλοκαίρι και μπαίνουν ταμείο ανεργίας τον χειμώνα, οι εθελοντές δασοπυροσβέστες είναι το τελευταίο ανάχωμα μπροστά στον κίνδυνο της φωτιάς.
Τις μέρες της πυρκαγιάς δεν σταμάτησαν τα πυροσβεστικά των εθελοντικών κλιμακίων του Δήμου Διονύσου, να πηγαινοέρχονται από εστία σε εστία, πότε στη Σταμάτα, στον Διόνυσο, στο Πευκόφυτο και όπου αλλού μπορούσαν να συνεισφέρουν.
Επισκέφθηκα το κλιμάκιο στη Ροδόπολη όπου και μίλησα με τον Απόλλωνα Κούνη, ιδρυτή του Κλιμακίου και τον Παναγιώτη Βασιλείου, Πρόεδρο του Κλιμακίου Πολιτικής Προστασίας της Ροδόπολης.
Το Εθελοντικό Κλιμάκιο της Ροδόπολης
Το Κλιμάκιο της Ροδόπολης δραστηριοποιείται από το 1997 και αποστολή του είναι η κατάσβεση πυρκαγιών και η διάσωση ανθρώπων και ζώων από πάσης φύσεως ατυχήματα όπως: αστικές και δασικές πυρκαγιές, παροχές βοηθείας σε περιπτώσεις ακραίων καιρικών φαινομένων (πλημμύρες, χιονοπτώσεις κ.τ.λ.), διασώσεις, απεγκλωβισμούς από τροχαία ατυχήματα και σεισμούς, αναζητήσεις αγνοουμένων κ.τ.λ.
Αποτελείται από 120 μέλη, τα οποία έχουν εκπαιδευτεί σε όλο το φάσμα της επιχειρησιακής δραστηριότητας είτε από την Πυροσβεστική είτε από την Πολιτική Προστασία και εκτελούν υπηρεσία όλο το 24ωρο για 365 ημέρες, Η υπηρεσία τους μοιράζεται σε 4ωρες βάρδιες.
Διαθέτει 10 πυροσβεστικά οχήματα και 2 που τους έχει παραχωρήσει ο Δήμος Διονύσου. Τα οχήματα είναι εξοπλισμένα με τα απαραίτητα εργαλεία για τις επιχειρήσεις τους όπως αναπνευστικές συσκευές, πομποδέκτες, φακούς, αλυσοπρίονα / δισκοπρίονα, φορητές αντλίες, γεννήτριες, θερμικές κάμερες και διασωστική σειρά για τροχαία ατυχήματα.
Με υποδέχθηκαν στον χώρο τους, ανέχτηκαν τις ερωτήσεις μου και κουβεντιάσαμε λίγο για την πρόσφατη πυρκαγιά. Τους ρώτησαν αν ήταν όντως οι συνθήκες της φωτιάς τόσο δύσκολες ή αν ο κρατικός μηχανισμός δεν λειτούργησε όπως θα έπρεπε. Απ’ότι κατάλαβα συνέβησαν και τα δύο.
«Δεν γίνεται μια φωτιά να ξεκινάει από τον Βαρνάβα και να φτάνει μέχρι το Χαλάνδρι, κάτι δεν πήγε καλά. Δεν λειτούργησαν οι αρχές προληπτικά»
Βέβαια ήταν μια τρομακτική πυρκαγιά που εξαπλώθηκε ταχύτατα και σε αυτό βοήθησε η χαμηλή βλάστηση. Στην μόνιμη απορία μου, η οποία είναι πώς γίνεται να μην έχουμε καταφέρει ακόμα να δημιουργήσουμε τέτοιες αντιπυρικές ζώνες από τον χειμώνα, που θα αποκλείουν το ενδεχόμενο να περνάει η φωτιά από ένα δάσος σε ένα άλλο, μου είπαν πως αυτό είναι πολύ δύσκολο λόγω της έκτασης και της μορφολογίας.
Μια από τις λύσεις κατά τη γνώμη του Απόλλωνα είναι η επί τόπου δημιουργία αντιπυρικών ζωνών με σκαπτικά μηχανήματα και γαιοπροωθητήρες.
Αφού κλείσαμε το θέμα της πρόσφατης πυρκαγιάς ήθελα να μάθω περισσότερα για αυτούς και τη δουλειά που κάνουν.
- Ποιο ήταν το κίνητρό σου ή η αφορμή για να γίνεις εθελοντής πυροσβέστης;
Η αγάπη για τον τόπο που μεγαλώνουμε και η διάθεση προσφοράς προς τους συγκάτοικους μου. Είναι σημαντικό όπως και εμείς μεγαλώσαμε με αυτά τα όμορφα δάση, να τα προστατέψουμε όσο περισσότερο μπορούμε, ώστε να τα χαρούν οι επόμενες γενιές. Δυστυχώς, έχουμε ήδη χάσει μεγάλο μέρος του δασικού μας πλούτου.
- Θυμάσαι μια από τις πιο δύσκολες ή επικίνδυνες στιγμές που βίωσες κατά τη διάρκεια μιας φωτιάς;
Η πυρκαγιά είναι μια από τις πιο δύσκολες προκλήσεις, καθώς κάθε φόρα παρουσιάζει διαφορετικά χαρακτηριστικά και συμπεριφορές. Πρέπει να «διαβάσεις» την πυρκαγιά, να κατανοήσεις τη δυναμική και τη πορεία της και να λάβεις υπόψη σου όλες τις παραμέτρους όπως τον άνεμο, την καύσιμη ύλη, τη μορφολογία του εδάφους και λοιπά στοιχεία. Μια από τις πιο δύσκολες στιγμές ήταν, όταν η πυρκαγιά άλλαξε ξαφνικά κατεύθυνση λόγω του ανέμου, αναγκάζοντάς μας να οπισθοχωρήσουμε και να αναδιατάξουμε ταχύτατα τις δυνάμεις μας, προστατεύοντας την κατοικημένη περιοχή.
- Ποιες είναι οι πρώτες σκέψεις που περνούν από το μυαλό σου όταν λαμβάνεις ειδοποίηση για μια νέα πυρκαγιά; Πώς διαχειρίζεσαι το άγχος και την ένταση όταν βρίσκεσαι στην πρώτη γραμμή της μάχης με τις φλόγες;
Οι πρώτες σκέψεις που έχουμε όταν λαμβάνουμε μια ειδοποίηση για νέα πυρκαγιά είναι αφενός να φτάσουμε γρήγορα, ώστε να μπορέσουμε να την ελέγξουμε, όσο ακόμα βρίσκεται στο αρχικό στάδιο της εκδήλωσής της και αφετέρου η πυρκαγιά αυτή να μην απειλήσει ανθρώπινες ζωές ή ευπαθείς εγκαταστάσεις.
Το άγχος και η ένταση της στιγμής αντιμετωπίζονται μετά από την εμπλοκή στα πρώτα συμβάντα, μέσω της εμπιστοσύνης στον εκάστοτε επικεφαλής του πυροσβεστικού οχήματος, αλλά και της απαρέγκλιτης τήρησης του σχετικού πρωτοκόλλου επιχειρησιακής εμπλοκής. Το Κλιμάκιο Ροδόπολης διαθέτει μάχιμους εθελοντές που τίθενται επικεφαλής οχημάτων, έχουν πολυετή εμπειρία και είναι πλέον άριστα εκπαιδευμένοι. Έτσι, σε καθοδηγούν κατάλληλα, ώστε κάθε φορά να επιτυγχάνεται το επιθυμητό αποτέλεσμα, χωρίς την διακινδύνευση του πληρώματος ή των πολιτών.
- Ποιο είναι το πιο σημαντικό μήνυμα που θέλεις να περάσεις στους πολίτες σχετικά με την πρόληψη και την αντίδραση στις πυρκαγιές;
Η πρόληψη αποτελεί τον πλέον βασικό παράγοντα. Η ευαισθητοποίηση του κοινού, η έγκαιρη ειδοποίηση του Πυροσβεστικού Σώματος ( στο τηλέφωνο 199 ), με την εκδήλωση μιας πυρκαγιάς, η διευκόλυνση της απρόσκοπτης διέλευσης των πυροσβεστικών οχημάτων αποτελούν μερικά μόνο από τα βήματα που μπορεί να εφαρμόσει ο καθένας μας, προκειμένου να συνεισφέρει στην όλη προσπάθεια.
- Ποιες είναι οι μεγαλύτερες προκλήσεις που αντιμετωπίζετε ως εθελοντές πυροσβέστες σε τόσο δύσκολες και επικίνδυνες καταστάσεις;
Το μεγάλο στοίχημα στην αντιμετώπιση δύσκολων και επικίνδυνων καταστάσεων είναι κυρίως η λήψη της σωστής απόφασης ανά κάθε δεδομένη στιγμή, η άψογη συνεργασία των μελών του πληρώματος του κάθε πυροσβεστικού οχήματος, η εφαρμογή της βέλτιστης πρακτικής προσβολής της πυρκαγιάς, ούτως ώστε αυτή να αντιμετωπιστεί άμεσα και αποτελεσματικά. Το αυτό ισχύει ασφαλώς και για τα υπόλοιπα συμβάντα που εμπλέκεται το Κλιμάκιο και κυρίως οι διασώσεις και οι παροχές βοηθείας σε τροχαία ατυχήματα.
- Ποιο είναι το σημαντικότερο πράγμα που χρειάζεται η ομάδα σας αυτή τη στιγμή για να συνεχίσει να λειτουργεί αποτελεσματικά; Ποιο είναι το όραμα και οι μελλοντικοί στόχοι της ομάδας σας για την ενίσχυση της δασοπυρόσβεσης στην περιοχή μας;
Απαιτείται η αντικατάσταση του φθαρμένου και κατεστραμμένου πυροσβεστικού εξοπλισμού (σωλήνων, αυλών κ.ο.κ.) και των μέσων ατομικής προστασίας (μάσκες δασοπυρόσβεσης ½ προσώπου, κράνη δασοπυρόσβεσης, στολές πυρόσβεσης κ.α.), ώστε να μπορέσουμε να συνεχίσουμε το έργο μας με αποτελεσματικότητα και ασφάλεια. Ως εθελοντική οργάνωση, το όραμα μας είναι :
- να αποτελέσουμε έναν πυλώνα προστασίας του δασικού πλούτου της περιοχής, ευαισθητοποιώντας τους κατοίκους και αναπτύσσοντας ένα φιλοδασικό πνεύμα
- να προσελκύσουμε νέους ανθρώπους, να τους εκπαιδεύσουμε στο αντικείμενο, στοχεύοντας στην ενεργοποίησή τους, ως πολίτες και δημότες
- να αποκτήσουμε νέες εγκαταστάσεις με σύγχρονο εξοπλισμό, αναπτύσσοντας δράσεις πρόληψης των συνεπειών των φυσικών και τεχνολογικών καταστροφών
- Πώς μπορεί ένας πολίτης να γίνει μέλος της εθελοντικής σας ομάδας ή να σας στηρίξει με άλλους τρόπους;
Μπορεί να επικοινωνήσει μαζί μας μέσω τηλεφώνου στο 210-6211600, είτε ερχόμενος στο Κλιμάκιο (Ειρήνης 18, Ροδόπολη). Μετά την εγγραφή, ο κάθε εθελοντής πρέπει να παρακολουθήσει μία σειρά εκπαιδεύσεων σε όλο το φάσμα της δραστηριότητας, όπως λ.χ. τη δασοπυρόσβεση, τη χρήση πυροσβεστήρα, αλυσοπρίονου, φορητής αντλίας, τις πρώτες βοήθειες κ.α. Πέραν αυτών, κάποιος μπορεί να μας συνδράμει τόσο οικονομικά, όσο και ενημερώνοντας και άλλους συμπολίτες μας για τις δράσεις μας.
- Ποιες είναι οι πιο βασικές γνώσεις ή δεξιότητες που θεωρείς απαραίτητες για κάποιον που θέλει να ενταχθεί στην ομάδα σας;
Όταν ένα νέο μέλος εντάσσεται στην εθελοντική μας οργάνωση θα πρέπει να παρακολουθήσει μια σειρά εκπαιδεύσεων, οι οποίες θα του προσφέρουν τις απαραίτητες γνώσεις, ώστε να μπορεί να αξιοποιηθεί στο επιχειρησιακό πεδίο. Ωστόσο, κάποιες βασικές γνώσεις ή δεξιότητες που θα ήταν καλό να κατέχει κάποιος υποψήφιος εθελοντής είναι να διαθέτει ομαδικό πνεύμα, διάθεση για απόκτηση γνώσεων και προσφορά στο κοινωνικό σύνολο και τέλος, καλή φυσική κατάσταση.
Ένα μεγάλο ευχαριστώ στο κλιμάκιο της Ροδόπολης, τον Απόλλωνα και τον Παναγιώτη για την όμορφη συζήτηση που είχαμε αλλά και για τη συνεισφορά τους στην τοπική κοινωνία μας.
Πυρκαγιές: Οι Αιτίες και οι Επιπτώσεις τους στον Άνθρωπο και το Περιβάλλον
Δυστυχώς είμαστε κάθε χρόνο στο ίδιο έργο θεατές, ανήμποροι παρακολουθούμε τις πυρκαγιές να καταστρέφουν το περιβάλλον, την κοινωνία και την οικονομία. Τα τελευταία χρόνια, ιδιαίτερα λόγω της κλιματικής αλλαγής, βλέπουμε μια αυξημένη συχνότητα και ένταση των πυρκαγιών, με άμεση απειλή για ανθρώπινες ζωές (το Μάτι θα μας στοιχειώνει για πάντα), με τρομακτικές απώλειες φυσικού πλούτου (μόνο σε αυτή την πρόσφατη πυρκαγιά κάηκαν πάνω από 100.000 στρέμματα σε μια ημέρα!), κατοικιών και ζώων.
Βασικές Αιτίες Πυρκαγιών
Οι αιτίες των πυρκαγιών συνδέονται τόσο με φυσικά φαινόμενα όσο και με την ανθρώπινη δραστηριότητα.
- Κλιματική αλλαγή: Η αύξηση της θερμοκρασίας, οι παρατεταμένοι καύσωνες και οι αλλαγές στα πρότυπα βροχοπτώσεων έχουν ως αποτέλεσμα τα δάση να γίνονται όλο και πιο ξηρά, κάτι που τα καθιστά ιδιαίτερα ευάλωτα στις φωτιές. Οι αλλαγές αυτές δημιουργούν τις ιδανικές συνθήκες για την εξάπλωση των πυρκαγιών, καθώς μειώνουν την υγρασία στα φυτά και τα δέντρα.
- Ανθρώπινη αμέλεια: Πολλές πυρκαγιές προκαλούνται από ανθρώπινη αμέλεια. Απροσεξίες όπως το πέταγμα τσιγάρων, το άναμμα φωτιάς σε αγροτικές ή δασικές περιοχές, ακόμα και η χρήση μηχανημάτων που παράγουν σπινθήρες, μπορούν να οδηγήσουν σε ανεξέλεγκτες πυρκαγιές.
- Εμπρησμοί: Δυστυχώς, δεν είναι λίγες οι φορές που οι πυρκαγιές προκαλούνται εσκεμμένα για προσωπικό ή οικονομικό όφελος. Οι εμπρησμοί αυτοί καταστρέφουν όχι μόνο το φυσικό περιβάλλον αλλά και τις ζωές των ανθρώπων που εξαρτώνται από αυτό.
Σημαντικός παράγοντας είναι και η ανεπαρκής διαχείριση των δασών, με την έλλειψη καθαρισμού των ξερών φύλλων και κλαδιών που λειτουργούν ως καύσιμη ύλη.
Οι Επιπτώσεις των Πυρκαγιών
Οι επιπτώσεις των πυρκαγιών είναι πολλαπλές και σοβαρές, επηρεάζοντας άμεσα την ανθρώπινη ζωή, το περιβάλλον και την οικονομία.
- Περιβαλλοντικές επιπτώσεις: Οι πυρκαγιές καταστρέφουν χιλιάδες στρέμματα δασικών εκτάσεων, απειλούν τη βιοποικιλότητα και καταστρέφουν οικοσυστήματα που χρειάστηκαν δεκαετίες ή ακόμα και αιώνες για να αναπτυχθούν. Η απώλεια της χλωρίδας και της πανίδας έχει μακροπρόθεσμες συνέπειες για το περιβάλλον, καθώς μειώνει τη δυνατότητα απορρόφησης του διοξειδίου του άνθρακα και οδηγεί στη διάβρωση του εδάφους.
- Ανθρώπινες επιπτώσεις: Η καταστροφή κατοικιών των πυρόπληκτων συνανθρώπων μας, η απώλεια των καλλιεργειών που επηρεάζει την τοπική οικονομία, ενώ ο κίνδυνος για τη ζωή των ανθρώπων είναι διαρκής. Πέρα από τις άμεσες απειλές, οι πυρκαγιές επιβαρύνουν την υγεία των κατοίκων, κυρίως λόγω της ρύπανσης της ατμόσφαιρας με τοξικά σωματίδια και καπνό.
- Οικονομικές επιπτώσεις: Το κόστος της ανακατασκευής κατοικιών και υποδομών, η απώλεια παραγωγικών εκτάσεων και η ανάγκη αποκατάστασης των οικοσυστημάτων επιβαρύνουν σημαντικά την τοπική και εθνική οικονομία. Επιπλέον, το κόστος για την καταπολέμηση των πυρκαγιών είναι τεράστιο, με την ανάγκη χρήσης πυροσβεστικών δυνάμεων, αεροσκαφών κλπ.
Η Ανάγκη για Δράση
Η αυξημένη συχνότητα των πυρκαγιών αναδεικνύει την ανάγκη για άμεση δράση τόσο σε επίπεδο πρόληψης όσο και καταπολέμησης. Η στήριξη στα εθελοντικά κλιμάκια, όπως το κλιμάκιο της Ροδόπολης, αποτελεί ζωτικό κομμάτι της άμυνας απέναντι στις πυρκαγιές. Επιπλέον, η βελτίωση της διαχείρισης των δασών, η ενίσχυση των μέτρων πρόληψης και η ευαισθητοποίηση του κοινού σχετικά με τους κινδύνους από την αμέλεια είναι κρίσιμες για την αποτροπή μελλοντικών καταστροφών.
Οι πυρκαγιές είναι ένα φαινόμενο που πιθανότατα θα συνεχίσει να εντείνεται λόγω της κλιματικής αλλαγής, αλλά με τη σωστή προετοιμασία και συνεργασία μπορούμε να μειώσουμε τις καταστροφικές τους συνέπειες. Κάθε πολίτης έχει ρόλο σε αυτό, είτε μέσω της εθελοντικής προσφοράς είτε μέσω της υπεύθυνης συμπεριφοράς και του σεβασμού προς το περιβάλλον.
Οι καταστροφές που αφήνουν πίσω τους οι πυρκαγιές είναι συγκλονιστικές, αλλά ο δρόμος για την προστασία του τόπου μας ξεκινά με την κοινή δράση και την αλληλεγγύη.
Στηρίζουμε τις τοπικές εθελοντικές μας ομάδες όπως μπορούμε!